In Southern Turkey, there is a woman who lives in the springs. Her name is Leto. We are looking for her. Proje SU is the story of our search.

Leto is ancient, and she is powerful. She was in the springs before the arrival of Paleolithic settlers. She watched the rise and fall of the Hittite, Phrygian, Lycian, Greek, and Roman empires. She is still worshipped by those in remote villages. She is the hidden one.

Our world is out of balance. This is not a secret. We are looking for Leto because the restoration of our balance requires a reconnection with our myths.

We are hydrologists, cave divers, artists, activists, journalists, anthropologists, poets, and photographers. We are a team who seeks to better understand the science of water just as much as we seek to honor the ancient rituals that celebrate it. We believe that, just as much as we need clear, pure water to function, we need a clearer relationship with its myths.

We have surveyed rivers and ruins and deep cave systems of Kirkgoz to reestablish a commitment to preserving our springs as well as Leto, the spirit of these waters. Proje SU is our record of this journey.

Proje SU includes a book and upcoming exhibit about sister springs in Turkey in ancient Lycia, the “Land of Light”.

Proje SU brings together knowledge and passion for freshwater springs in lands where springs were oracles, folk heroes moved waterfalls around, and locals can taste and discern the origin of the waters from the region. Since the time of Paleolithic settlements, and continuing through myriad cultures in this part of Southern Turkey—Lycian, Greek, Roman, to present day Turcoman villagers—water has been celebrated and cherished in ancient rituals that persist in current practices and a multitude of everyday traditions.

The book Proje SU "Water Project: Leto Joins the Springs" weaves art, science, and myth, with the story of Leto at the Springs, through American and Turkish contributors including journalists, anthropologists, activists, hydrologists, artists, poets, and photographers. Finally, cave divers share their accounts of explorations penetrating the depths of some of the most remote underwater areas showing remnants of human activity, leading to some of the deepest and astonishingly beautiful underwater passages in the world. 

Rivayete göre Anadolu’nun Akdeniz bölgesinde su kaynaklarında Leto isimli bir kadın yaşıyormuş. “Proje SU” ise; Leto’nun peşinde koşarken çıktığımız yolculuktur.

Hem çok eski, hem çok güçlü, hem de gizli olan Leto; Yontma Taş Devrinden beri kaynaklarda hep var(mış). Hitit, Frig, Likya, Grek ve Roma İmparatorluklarının yükselişleri ve çöküşlerine bizzat şahit olup, üstelik bugün bazı köylerde hâlen tapınılır.

Hiçbir sır yoktur ki dünyamızın dengesi yitirilmiş vaziyettedir. Ona tekrar kavuşabilmek için mitlerimizle yeniden bağ kurmamız lazım ve o nedenle Leto’yu arıyoruz. Bir grup ressam, mağara dalıcısı, aktivist, gazeteci, antropolog, fotografçı ve jeoloğuz biz. Suyu daha yakından tanırken, aynı zamanda onu kutlayan eski geleneklere de saygı göstermeye çalışıyoruz. Tıpkı yaşayabilmek için tertemiz suya ihtiyacımız olduğu gibi, suyun mitleriyle daha sağlam bir ilişki kurmamız gerektiğine de inanıyoruz.

Kaynaklarımızı korumaya ve ruhu olan Leto’ya bağlılığımızı ortaya koymak için Kırkgöz civarındaki nehirleri, kazıları ve derin mağaralarını tek tek inceledik. Proje SU; bu macerayı kaydetme çabamızdır.

Proje SU; hem kitap hem de “Işıklar Ülkesi” olan eski Likya, yani günümüz Türkiye’deki kardeş su kaynakları konulu bir sergi içerir.

Proje SU; bir zamanlar su kaynakların kehanet olduğu, halk kahramanların şelaleleri hareket ettirdikleri ve yerlilerin suyun kaynağını tadından tespit edebildikleri bu topraklar hakkındaki bilgileri, tatlı su kaynaklarına karşı tutkuyla birleştirir. Akdeniz’de Yontma Taş Devrinden bu yana su; önceden Likyalılar, Grekler, Romalılar ve artık Yörük-Türkmenler tarafından, köylerde çeşitli örf adetlerle hep önemsenip kutlandı, kutlanmaya devam ediyor.

“Proje SU. Su Projesi - Leto Su Kaynaklarına Katıldı” adlı kitabımızda; ABD, Türkiye, İsviçre, Fransa başta olmak üzere farkı ülkelerden gelen gazeteciler, hidrojeologlar, aktivistler, ressamlar, şairler ve fotoğrafçıların katılarıyla ve “Su Kaynaklarında Leto” hikâyesiyle sanat, bilim ve mitoloji bir arada olup iç içedir. Son olarak, mağara dalıcıları söz konusu bölgenin gözden ıraktaki (ve insanoğlunun izleri barındırılan) dalış noktalarını keşfedip, gördüklerini paylaşarak böylece dünyanın en derin ve nefes kesici su altı geçitlerinden bazılarını tanıttı.